Warning: strftime() expects parameter 2 to be long, string given in /home/aurogr/public_html/includes/functions.inc.php on line 501
Ομιλία του Dr. Hermann Fischer, ιδρυτή της AURO, στο 6ο συνέδριο οικολογικής δόμησης του Σ.ΟΛ.ΑΡ., που έγινε στη Χαλκίδα το Δεκέμβριο του 2010


- Ομιλία του Dr. Hermann Fischer, ιδρυτή της AURO, στο 6ο συνέδριο οικολογικής δόμησης του Σ.ΟΛ.ΑΡ., που έγινε στη Χαλκίδα το Δεκέμβριο του 2010

 Ομιλία του Dr. Hermann Fischer, χημικού και ιδρυτή της φυτοχημικής εταιρίας AURO στη Χαλκίδα στα πλαίσια του 6ου Συνεδρίου Ολιστικής Αρχιτεκτονικής και Οικολογικής Δόμησης 

Σας ευχαριστώ ιδιαίτερα για τη πρόσκληση που μου κάνατε, να μιλήσω σήμερα εδώ σε σας. Ευχαριστώ ιδιαίτερα τον ΣΟΛΑΡ, για τη τιμή που μου κάνει. Ευχαριστώ ιδιαίτερα τη κα. Zürcher και το κ. Γιαννακόπουλο από την ελληνική AURO, για όλη τη βοήθεια και τη προετοιμασία αυτής της διάλεξης, καθώς και τη διερμηνέα Ανθή Βηδενμάγιερ για τη μετάφραση. 

Θα ήθελα να αφιερώσω τη σημερινή ομιλία μου, σε έναν πολύ αξιόλογο φίλο, ο οποίος πέθανε πριν από λίγες εβδομάδες και ο οποίος στάθηκε ως βασικός καταλύτης για την εξέλιξη των διαδικασιών που συζητούμε εδώ σήμερα. Μιλώ για τον κύριο Hermann Scheer, ο οποίος ήταν πρόεδρος του EUROSOLAR και είχε τιμηθεί με το εναλλακτικό βραβείο Νόμπελ. Ισως, κανείς άλλος στην Ευρώπη δεν έχει κάνει τόσα πολλά, για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και με αυτό τον τρόπο και για την διαχείριση των βασικών πηγών που σημαίνουν ζωή για εμάς, ουσία. Αυτό που έχει άμεση σχέση, αυτό το κομμάτι της σκέψης του Scheer, που είχε άμεση σχέση και με τη δική μου σκέψη, είναι ότι συνέδεσε τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας με τις ανανεώσιμες ουσίες και ύλες. Δ

Δεν θα σας δείξω κάποιες εικόνες και φωτογραφίες, εξάλλου έχετε ήδη δει πολλές. Θα σας ζητούσα όμως να ταξιδέψετε μαζί μου και να δημιουργήσετε αυτές τις εικόνες με τη φαντασία σας, με το μυαλό σας. Αρχικά , επειδή πρέπει να σας θυμίσω ότι η οικολογία, για την οποία μιλούμε και ειδικά η οικοδομική οικολογία, προέρχεται από την Ελλάδα, είναι ένα παιδί της ελληνικής φιλοσοφίας. Και όπως ακριβώς οι προ-σωκρατικοί φιλόσοφοι ήταν σε θέση να μπορούν να αναφέρουν όλες τις ιδέες που απασχολούν έναν άνθρωπο για τη ζωή του σε ένα απλό επίπεδο, με απλούς όρους και ωστόσο χαρακτηριστικούς, έτσι πιστεύω ότι είμαστε και μείς σε θέση να σκεφτούμε ξανά σε ένα απλό επίπεδο. Και ακριβώς αυτές οι ρίζες, που αναγνωρίζουμε, που βρίσκουμε στην ελληνική φιλοσοφία για τη φύση, μας δείχνουν ότι δεν πρόκειται απλώς για ενέργεια και για κάποιες ουσίες και ύλες, αλλά πραγματικά για ιδέες και για μια φιλοσοφία, που όταν με τη πάροδο του 19ου αιώνα η ποιότητα ζωής άρχισε να δυσχεραίνει, να μειώνεται, βλέπουμε στις αρχές του 20ου αιώνα ότι δημιουργήθηκε, ότι ξύπνησε ξανά, ξεκίνησε ξανά μια νέα πνευματικότητα η οποία βασιζόταν στις αρχές της ελληνικής φιλοσοφίας για τη φύση.

Το 1913 συγκεκριμένα, κοντά στη Βασιλεία, στην Ελβετία, ιδρύθηκε από τον Rudolf Steiner το πρώτο Goetheanum, ένα πρότυπο κατασκευής και οικοδομής, το οποίο μέχρι και σήμερα συνεχίζει να μας εμπνέει. Πρόκειται για ένα χτίσμα, το οποίο ήταν χτισμένο με μια καθαρά οργανική μορφή και με καθαρά οργανικά υλικά. Αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει πραγματικά την έναρξη μιας οικοδομικής οικολογίας και να είχε συγχρόνως εξελίξει και τις ιδέες μας ήδη από κείνη την εποχή. Ωστόσο, όπως συχνά συμβαίνει με τέτοια πρότυπα πράγματα, μετά από λίγα χρόνια καταστράφηκε και μάλιστα μετά από εμπρησμό.

Ήταν πλέον αρχές της δεκαετίας του 1970, όταν οι νέοι και ίσως όχι τόσο νέοι άνθρωποι, ξαναέπιασαν αυτή την ιδέα και ξεκίνησαν με τις αρχές της σύγχρονης οικοδομικής οικολογίας. Και εγώ ο ίδιος είχα την εμπειρία ή αν θέλετε είχα την ευχαρίστηση στο να συμμετέχω ήδη από το 1972, σ’ αυτή τη νέα διαδικασία της οικοδομικής οικολογίας. Και πιστεύω, ότι σήμερα, μετά από 40 χρόνια περίπου, μπορούμε να πούμε ότι η ιδέα αυτή δεν άλλαξε μόνο τον τρόπο κατασκευής αλλά και τον τρόπο σκέψης μας. Συγχρόνως άλλαξε το κόσμο ολόκληρο. Για ποιο λόγο; Γιατί εμείς οι άνθρωποι αρχίσαμε να σκεφτόμαστε διαφορετικά, να αντιλαμβανόμαστε και να συνειδητοποιούμε διαφορετικά τις ύλες που χρησιμοποιούμε.

Σας είπα ήδη στην αρχή ότι η οικολογία είναι παιδί της ελληνικής φιλοσοφίας για τη φύση. Γιατί όπως ξέρετε η λέξη οικολογία βγαίνει από τον οίκο,  το σπίτι και από το λόγο, δηλαδή τη σύνεση, την ιδέα. Και όποιος λέει ότι εγώ δεν ξέρω από αυτά, δεν τα καταλαβαίνω, δεν θέλω να ξέρω για οικολογία, αυτό δεν μπορεί να ισχύει. Γιατί οικολογία σημαίνει μια απλή και συνετή διαχείριση. Η ιδέα της συνετής διαχείρισης είναι κάτι που μπορούμε όλοι να καταλάβουμε. Ένα απλό παράδειγμα: ακόμη  κι ένα μικρό παιδί καταλαβαίνει ότι μακροπρόθεσμα μπορείς να ξοδεύεις μόνο τόσο όσο ήδη έχεις. Όπως επίσης ξέρει, ότι πρέπει να διαχειρίζεται συνετά, να διαχειρίζεται με φροντίδα αυτό που ήδη έχει αποκτήσει. Επίσης κάθε παιδί ξέρει ότι πρέπει να μπορεί να αντιμετωπίζει αυτό που βρίσκει στη φύση, στη πλάση, σαν ένα δάνειο, έτσι ώστε να το επιστρέψει και πάλι. Επομένως μπορεί να καταλάβει, ότι αυτό που βρίσκει, το περιβάλλον του σ’ αυτή τη περίπτωση, να μπορεί να το αφήσει ακέραιο και στη σωστή κατάσταση για τους επόμενους. Ωστόσο όμως συχνά, ακριβώς αυτό το απλό και ευκολονόητο, είναι ένα στοιχείο που φαίνεται ότι δεν ταιριάζει στην εποχή μας. Οι πολιτικοί, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και οι επιστήμες αποπροσανατολίζουν, αποσπούν τη προσοχή μας από τα απλά και ευκολονόητα πράγματα. Αυτό σημαίνει με απλά λόγια, ότι ζώντας μια καθημερινότητα με άγχη και με υπερπληθώρα ερεθισμάτων παραγνωρίζουμε το απλό, το οποίο είναι και το σημαντικό για το μέλλον μας. Σ’ αυτό το πλαίσιο, θα ήθελα να πω και κάτι επικριτικό αν θέλετε, για τους συναδέλφους μου τους χημικούς, τους φυσικούς, για όλους αυτούς των θετικών επιστημών. Εγώ είμαι χημικός και μάλιστα παθιασμένος χημικός, αλλά ακριβώς γι’ αυτό το λόγο αναγκάστηκα να αναγνωρίσω και να συνειδητοποιήσω, στη διάρκεια όλων αυτών των δεκαετιών που ασχολούμαι επαγγελματικά και με τη Χημεία, ότι πολλές φορές η επιστημοσύνη, η ακαδημακοποίηση μας κάνουν να παραγνωρίζουμε το απλό και το αυταπόδεικτο. Ο προηγούμενος ομιλητής, ο κ. Τσίπηρας, μίλησε χαρακτηριστικά γι’ αυτή την αντίφαση μεταξύ τοποφιλίας και τοποφοβίας, και αυτό είναι κάτι που παρατηρώ, δυστυχώς πολλές φορές, σε συναδέλφους μου. Συνάδελφοι μου των φυσικών επιστημών, οι οποίοι θα έπρεπε να ασχολούνται με τη φύση, στη πραγματικότητα έχουνε μια φοβία για τη φύση. Κρύβονται πίσω από τα όργανα και εργαλεία ανάλυσης που έχουν, πίσω από τις οθόνες των υπολογιστών τους και αντιλαμβάνονται τη φύση σαν ένα πακέτο δεδομένων. Σπάνια βγαίνουν από τα εργαστήρια τους, για να δουν μόνοι τους πως πραγματικά δουλεύει, λειτουργεί η φύση. Και έτσι, κατ’ αυτό τον τρόπο, προκύπτει μια εξαιρετικά παράξενη κατάσταση, ότι αυτοί όλοι, που λόγω της επιστήμης τους, του αντικειμένου τους θα έπρεπε να μας φέρουν πιο κοντά στη φύση, στη πραγματικότητα συσκοτίζουν τη σχέση μας με τη φύση. Εδώ πάλι μπορούμε να πούμε ότι η αρχαία ελληνική φιλοσοφία μας έχει δείξει πάρα πολλά πράγματα και για μένα ένα εξαιρετικό παράδειγμα είναι η Ακαδημία του Πλάτωνος και  η σχέση στο πλαίσιο αυτής της φιλοσοφίας με τη φύση.

Στο τίτλο της ομιλίας μου αναφέρομαι στη μετα-πετρελαιακή εποχή, ωστόσο αυτό είναι αν θέλετε ένα βλέμμα, μια ματιά στο μέλλον, γιατί αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στη μέση της εποχής των ορυκτών καυσίμων. Και όλοι αυτοί οι οποίοι ζούνε, ακριβώς από τα ορυκτά καύσιμα, από το πετρέλαιο, από το φυσικό αέριο, από τις μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, είναι αυτοί που αντιτίθενται με όλες τους τις δυνάμεις στο ξεκίνημα αυτής της καινούριας μετα-πετρελαιακής εποχής. Δεν θέλουνε να καταλάβουνε ότι ο συνδυασμός, η σχέση της χρήσης των ορυκτών καυσίμων και της αειφόρου διαβίωσης, αποτελούν μια αντίφαση από τη φύση τους.

Πάντα μου άρεσε να ασχολούμαι με τη νοημοσύνη που υπάρχει μέσα στις ίδιες τις λέξεις, μέσα στην ίδια τη γλώσσα. Έτσι ασχολήθηκα πολύ με τη λατινογενή λέξη «Resource» και βλέπουμε λοιπόν ότι μέσα της περιέχει τη λέξη πηγή. Στη πραγματικότητα βγαίνει από τη λατινική λέξη «Resurgere», η οποία σημαίνει πηγάζω. Επομένως κάθε συζήτηση γύρω από αυτά που ονομάζουμε «Resources» πρέπει να προσανατολίζεται πραγματικά σε μια πηγή, μια εικόνα που μπορεί να έχει και ένα παιδί στο μυαλό του. Και αν ρωτήσετε ένα παιδί τι θα πει πηγή, καταλαβαίνει πολύ καλά ότι η πηγή είναι κάτι η οποία είναι ανανεώσιμη. Μια πραγματική πηγή βρίσκεται, εμπλέκεται, αποτελεί πάντα κομμάτι ενός μεγάλου κύκλου. Και αυτό που προκύπτει, που πηγάζει δηλαδή από μια πηγή μπορεί να είναι μόνο αυτό που επιστρέφει σ’ αυτή τη πηγή μέσα από την ατμόσφαιρα, από τη θάλασσα, τους ποταμούς ή το έδαφος. Και αν αναρωτηθούμε τι είναι αυτό που κάνει ανανεώσιμη τη πηγή, τότε η απάντηση είναι απλή, είναι μόνο η ηλιακή ενέργεια που τη κάνει ανανεώσιμη. Η ηλιακή ενέργεια είναι αυτή που φροντίζει να εξατμιστεί το νερό, να γίνει σύννεφο και βροχή και να ξαναπέσει πάλι στο έδαφος για να ξαναγίνει νερό. Γι’ αυτό οι πραγματικές πηγές μπορούν να έχουν μόνο ηλιακή προέλευση και αυτό αποτελεί για μας το πρότυπο στο πως επεξεργαζόμαστε τις διάφορες ουσίες και ύλες.

Και περνάμε στο βασικό θέμα της εισήγησης μου. Το βασικό θέμα είναι κάτι που ίσως δεν θέλετε να ακούσετε, που θα πείτε δεν θέλω να έχω καμία σχέση μ’ αυτό, διότι το βασικό θέμα μου είναι η χημεία. Ωστόσο σας υπόσχομαι ότι το είδος της χημείας για το οποίο θα σας μιλήσω είναι τέτοιο που θα μπορούσε να το καταλάβει ο καθένας. Το είδος της χημείας που σκεφθήκαμε, που ανακαλύψαμε εμείς οι άνθρωποι, πριν από 150 χρόνια, είναι όντως ένα είδος χημείας που είναι δύσκολο να το καταλάβουν οι μη ειδικοί. Αλλά το ότι κάθε φυτό είναι ένα μικρό εργοστάσιο χημείας, αυτό μπορεί να το καταλάβει και ένα μικρό παιδί. Ακόμη και ένα παιδί μπορεί να δει ότι αναπτύσσονται ουσίες και ύλες μέσα σ’ ένα φυτό, οι οποίες δεν υπήρχαν προηγουμένως σ’ αυτό. Και αν αναρωτηθεί από πού προέρχονται αυτές οι νέες ουσίες και ύλες, πως γίνεται η χημική σύνθεση μέσα σ’ ένα φυτό, τότε μπορεί να καταλάβει, να δει εύκολα ότι από τα φυτά και με τη βοήθεια του διοξειδίου του άνθρακα, του νερού και κάποιων μεταλλικών στοιχείων δημιουργούνται πανέμορφα τριαντάφυλλα, δημιουργείται κυτταρίνη, ζάχαρη, δέντρα και οτιδήποτε άλλο. Όλοι ξέρουμε το αυτονόητο, ότι όλα αυτά που δημιουργούνται μέσα από ένα φυτό δεν δημιουργούνται από μόνα τους. Αλλά ότι χρειάζεται μια πηγή ενέργειας. Και ποια είναι αυτή η πηγή ενέργειας στη δημιουργία και τη παραγωγή του φυτού; Ποια νομίζετε λοιπόν ότι είναι η πηγή της ενέργειας; Η πηγή της ενέργειας είναι αποκλειστικά και μόνο ο ήλιος. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε να κάνουμε εδώ με μια πραγματική πηγή, διότι περιέχει καθαρή ηλιακή ενέργεια. Και το καταπληκτικό είναι, κάτι που γνωρίζουμε όλοι, ότι ανάμεσα σ’ αυτά τα μικρά εργοστάσια χημείας που μονάδες παραγωγής φυσικών ουσιών, μπορούμε να κάνουμε τις διακοπές μας και να παραβρισκόμαστε καθημερινά  μέσα στην ίδια τη διαδικασία παραγωγής χωρίς να υπάρχει πρόβλημα. Αυτό εξηγείται απλά από το γεγονός ότι αυτά τα μικρά εργοστάσια , δηλαδή τα φυτά, δεν παράγουν βλαβερές ουσίες για τον άνθρωπο. Το μόνο απόβλητο που παράγουν είναι αυτό που χρειάζεται ζωτικά ο άνθρωπος, το οξυγόνο. Αν αναρωτηθείτε πως μπορεί να κανείς να βασίσει μια ολόκληρη οικονομία σε κάτι τόσο απλό, τότε αρκεί να συνειδητοποιήσουμε ότι όσο απλή είναι η αρχή τόσο πλούσιο είναι αυτό που παράγεται μέσα σ’ αυτό το κόσμο των φυτών. Κάτι που σημαίνει ότι έχουμε ένα τεράστιο πλούτο που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και να τον εξευγενίσουμε εμείς οι χημικοί.

Όπως είπα προηγουμένως, η αειφορία, η βιωσιμότητα, είναι μόνο η συνεχής διαχείριση και αν κοιτάξουμε το ίδιο το φυτό θα δούμε ότι έχουμε ένα πρότυπο χημείας με μια συνεχή διαχείριση. Διότι όλες οι ουσίες και οι ύλες που παράγονται μέσα από το φυτό και την ανάπτυξή του καταλήγουν και πάλι σ’ αυτό, αποτελούν μέρος ενός τέλειου βιολογικού κύκλου. Δεν υπάρχει καμιά ουσία, καμιά πρώτη ύλη που να μην επανέρχεται και πάλι στη φύση, σαν μικροοργανισμός. Η βιόσφαιρα δεν γνωρίζει ουσίες οι οποίες να περισσεύουν, διότι αν συνέβαινε αυτό, αν δηλαδή στη βιόσφαιρα περίσσευαν ουσίες θα είχε ήδη πνιγεί, θα είχε ήδη πεθάνει από μόνη της. Παρόλα αυτά, η ερώτηση που μου τίθεται σε τέτοια συνέδρια και διοργανώσεις είναι: και τι θα γίνει αν όλοι μας κάνουμε αυτό; Αυτή την ερώτηση μου την έχουν θέσει και επιστήμονες, αλλά σας διαβεβαιώ ωστόσο ότι πρόκειται για μια ανόητη, παράλογη ερώτηση. Ή μήπως ρώτησε κανείς το 1850 τους πρώτους τότε χημικούς, όταν έφτιαχναν συνθετικά χρώματα από πίσσα λιθάνθρακα τι θα συμβεί αν όλοι το κάνουν αυτό; Πρόκειται επομένως για κάτι παράδοξο, που ενώ εμείς προσπαθούμε να μιμηθούμε αυτό που συμβαίνει εδώ και εκατομμύρια χρόνια στη βιόσφαιρα, να ρωτούν: και τι θα γίνει αν όλοι κάνουν το ίδιο; Που θα καταλήξουμε; Στη πραγματικότητα βλέπουμε όλοι πολύ καλά τι συμβαίνει όταν κάνουν όλοι αυτό που ξεκίνησαν, που εισήγαγαν οι χημικοί της πετροχημείας. Αυτό σημαίνει ότι μόνο αυτό το μοντέλο, μόνο αυτό το πρότυπο, το οποίο παρατηρούμε ακριβώς στη χημεία της βιόσφαιρας είναι το μοναδικό μοντέλο για μια συνεχή διαχείριση. Αυτό σημαίνει ότι το μυστικό για τη χημεία του μέλλοντος είναι πάρα πολύ απλό. Να μπορέσουμε να έχουμε τη σωστή διαχείριση και αντιμετώπιση των πραγμάτων. Αυτό ακριβώς είναι το μυστικό, δηλαδή, αυτή η ισορροπία με την οποία παράγουμε τόσο τα χρώματα μας όσο και άλλα προϊόντα που χρειάζεται κάποιος στη καθημερινότητά του, είτε πρόκειται για καθαριστικά είτε για άλλα μέσα.

Θα ήθελα να σας παρακαλέσω να δούμε αυτή την αρχή της ισορροπίας πιο λεπτομερώς. Στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έχουμε μια τέλεια ισορροπία όσον αφορά στην εκμετάλλευση των πρώτων υλών, ακριβώς διότι δημιουργούνται και αναδημιουργούνται μέσα σε ένα κύκλο.  Έχουμε όμως και μια οικονομική ισορροπία. Για ποιο λόγο κάποιος γεωργός επιδιώκει οικονομική ισορροπία; Δεν θα σκεφτόταν, δεν θα διανοούταν να φυτέψει και τον επόμενο χρόνο ένα φυτό αν δεν είχε διαθέσει και δεν είχε πληρωθεί για τη παραγωγή της προηγούμενης χρονιάς. Κάτι τέτοιο στο τομέα της πετροχημείας, η οποία βασίζεται στο πετρέλαιο, είναι τελείως διαφορετικό. Μπορεί να αναστενάζουμε επειδή ακρίβαινε η βενζίνη και τα άλλα πετροχημικά προϊόντα και συνθετικές ύλες, αλλά στη πραγματικότητα όμως δεν πληρώνουμε τίποτα για το πετρέλαιο που αντλούμε από τη γη.  Αντιθέτως πληρώνουμε πάρα πολλά χρήματα σ’ αυτούς που κατοικούν τυχαία στον τόπο που βρίσκονται τα κοιτάσματα του πετρελαίου. Ωστόσο από τα χρήματα που πληρώνουμε, στη πραγματικότητα δεν εμπεριέχεται στη τιμή του πετρελαίου ούτε ένα σεντς για την επαναδημιουργία του πετρελαίου. Αν συγκρίνουμε λοιπόν αυτά τα δύο συστήματα, έχουμε ένα σύστημα με τέλεια ισορροπία και ένα σύστημα με τέλεια ανισορροπία. Πιστεύω ότι σήμερα έχουμε φτάσει πλέον σε ένα σημείο όπου συνειδητοποιούμε όλοι μας ότι αυτή η ανισορροπία, οποιοδήποτε σύστημα βρίσκεται σε ανισορροπία, μας αρρωσταίνει, μας αρρωσταίνει σαν ανθρώπους, μας αρρωσταίνει, σαν κοινωνία, μας αρρωσταίνει σαν χώρα, μας αρρωσταίνει σαν ηπείρους και σαν κόσμο ολόκληρο. Για αυτό κλείνοντας, θα ήθελα να διευκρινίσω, να σας πω πιο λεπτομερώς κάποιες από τις ιδέες που υπάρχουν πίσω από τη φιλοσοφία της AURO. Τα φυσικά χρώματα της AURO αποτελούν βεβαίως μόνο ένα ιδανικό τυπικό μοντέλο το οποίο μπορεί να μεταφερθεί γενικότερα και σε άλλες εφαρμογές της χημείας του μέλλοντος.

Η πρώτη ιδέα, η οποία μας έδωσε και το έναυσμα ήταν η ιδέα του περιβάλλοντος. Διότι συνειδητοποιήσαμε ότι η παραγωγή των συμβατικών χρωμάτων ξεκίνησε και συνδυάστηκε με ακραίο και υψηλότατο ρίσκο ατυχημάτων σε αντιδραστήρες. Σε άμεση σχέση μ’ αυτό βρίσκεται και το γεγονός ότι η παραγωγή συμβατικών πετροχημικών παράγει πάρα πολύ συχνά τεράστιες ποσότητες τοξικών αποβλήτων και γνωρίζουμε επίσης ότι πάρα πολλές από τις ουσίες και τις πρώτες ύλες που περιέχονται στα συμβατικά χρώματα είναι εν δυνάμει καταστρεπτικές για το περιβάλλον. Αυτό δεν αποτελεί έκπληξη διότι αυτές οι ουσίες είναι απολύτως ξένες με τη φύση. Για τη φύση, για τη βιόσφαιρα κάθε νέα ουσία που συντίθεται και που δεν υπάρχει σ’ αυτήν, αποτελεί καταρχήν σοκ. Και η φύση πρέπει κάθε φορά να τα βγάλει πέρα μ’ αυτές τις καινούριες χημικές ενώσεις, συχνά όμως δεν τα καταφέρνει. Μια άλλη ακόμη πλευρά της παραγωγής συμβατικών χρωμάτων είναι ότι καταναλώνουν πάρα πολύ μεγάλες ποσότητες ενέργειας και αυτό είναι αυτονόητο εάν δούμε ότι από το πετρέλαιο φτιάχνουμε καθαριστικά ή χρώματα τότε καταλαβαίνουμε πολύ καλά ότι χρειάζονται τεράστιες ποσότητες ενέργειας ώστε από κάτι τόσο απλό, όπως το πετρέλαιο, να φτάσουμε σε τόσο σύνθετα υλικά όπως χρώματα και καθαριστικά. Το ίδιο βεβαίως συμβαίνει και με τα φυτικά προϊόντα, διότι και αυτά από κάτι απλό που είναι, με την απλή τους σύνθεση που αποτελείται από διοξείδιο του άνθρακα και νερό, να μπορέσουν να δημιουργήσουν εξαιρετικά σύνθετες ουσίες και προϊόντα. Αλλά όπως ήδη είδαμε, είναι η ηλιακή ενέργεια που τα βοηθάει να φτιάξουν αυτές τις σύνθετες ουσίες και ύλες, ενώ στα συμβατικά χρώματα δεν αρκεί η ηλιακή ενέργεια για τη παραγωγή τους. Η συνέπεια είναι ότι εμείς, για τη παραγωγή των φυτικών χρωμάτων χρησιμοποιούμε φυτικές πρώτες ύλες. Η χρήση αυτών ακριβώς των ανανεώσιμων πρώτων υλών έχει και μια παράπλευρη συνέπεια την οποία δεν είχαμε σκεφθεί καθόλου στην αρχή. Φυσικά και το εργοστάσιο μας έχει κι αυτό απόβλητα. Δημιουργούνται από τη παραγωγή απόβλητα που πρέπει να τα αδειάσουμε, να τα διαθέσουμε. Αλλά διαπιστώσαμε ότι τα απόβλητά μας μπορούν να κομποστοποιηθούν, να μετατραπούν σε λίπασμα και αυτό πλέον το έχουμε και επικυρωμένο με επίσημες πιστοποιήσεις. Όπως καταλαβαίνετε, εφόσον μπορούν να γίνουν λίπασμα αμέσως αποτελούν βασικό κομμάτι του επόμενου κύκλου για την αναδημιουργία των φυτών. Αυτή ήταν η πρώτη ιδέα μας, δηλαδή η ιδέα σχετικά με το περιβάλλον.

Η δεύτερη ιδέα μας, η οποία διέπει τη παραγωγή, τη φιλοσοφία μας είναι η ιδέα της αειφορίας, της βιωσιμότητας. Σας μίλησα ήδη γι’ αυτό και δεν νομίζω ότι χρειάζεται να αναφερθώ πάλι. Θα ήθελα όμως να τονίσω ότι έχουμε τελείως διαφορετικό είδος πρώτων υλών από ότι η πετροχημεία. Η πετροχημεία βασίζεται σε πρώτες ύλες οι οποίες είναι πραγματικά ακατέργαστες, δηλαδή με το πετρέλαιο, στη μορφή που υπάρχει στη φύση, δεν μπορείτε να κάνετε και πολλά πράγματα. Ενώ οι πρώτες ύλες που χρησιμοποιούμε εμείς δεν είναι ακατέργαστες σε καμιά περίπτωση. Αντιθέτως εμφανίζουν έναν εξαιρετικά υψηλό βαθμό συνθετότητας. Αν δεχτούμε ότι κάθε οικονομική πράξη είναι παραγωγή κάποιων συντεταγμένων δομών, τότε αυτό που κάνει η πετροχημεία είναι να παίρνει τη μη συντεταγμένη δομή, που είναι το πετρέλαιο και να φτιάχνει υψηλού βαθμού πολυπλοκότητας συντεταγμένες δομές. Εάν όμως πάρουμε πχ. ένα φυσικό έλαιο ήδη έχουμε στα χέρια μας μια συντεταγμένη δομή. Αν αναρωτηθούμε από πού προέρχεται αυτή η τάξη μέσα σ’ αυτή την ύλη και αν το αναλύσουμε, θα διαπιστώσουμε ότι αυτή η τάξη πραγμάτων που εμφανίζει πχ. ένα φυτικό έλαιο, προέρχεται αποκλειστικά από τον ήλιο. Αυτό σημαίνει, ότι από τον ήλιο ρέει προς εμάς, με απίστευτη ταχύτητα και ποσότητα μια τάξη, η οποία θέτει σε μια τάξη πραγμάτων αυτό που βρίσκει μπροστά της στη φύση.

Υπάρχει και μια τρίτη αρχή που διέπει το έργο μας και είναι η αρχή της βιοποικιλότητας. Πολλοί άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν καθόλου πόσο τεράστια είναι η ποικιλότητα που υπάρχει στη φύση., στη βιόσφαιρα. Είναι κάτι που μπορούμε να δούμε σε οποιοδήποτε σύστημα, δηλαδή αν κοιτάξουμε τη κοινωνία μας, θα δούμε ότι μόλις παύσει να εμφανίζει ένα βαθμό ποικιλότητας καταρρέει το ίδιο το σύστημα. Η ιδέα λοιπόν της ποικιλότητας δεν είναι μόνο μια περιβαλλοντική ιδέα, είναι μια πολιτική, μια φιλοσοφική, μια κοινωνική έννοια. Και όσον αφορά τη χημεία, την οποία ασκούμε εμείς ως εταιρία, αυτό σημαίνει ότι έχουμε ένα τεράστιο πλούτο φυτών που συνθέτουν ακριβώς αυτή τη ποικιλότητα. Ενώ από την άλλη πλευρά με την πετροχημεία, έχουμε να κάνουμε μόνο με το πετρέλαιο, δηλαδή με μια μονοκουλτούρα. Και τον υψηλότατο βαθμό επικινδυνότητας αυτής της μονοκουλτούρας, νομίζω ότι είναι κάτι που βιώσαμε όλοι τις τελευταίες δεκαετίες. Αντιθέτως για τα φυτά, η βιοποικιλότητα αποτελεί ένα βασικό χαρακτηριστικό τους, κάτι που ισχύει σε δύο διαστάσεις. Πρώτα, υπάρχουνε εκατοντάδες, χιλιάδες διαφορετικά φυτά και μετά κάθε φυτό έχει το ίδιο δεκάδες, εκατοντάδες, χιλιάδες διαφορετικές ουσίες, αν το κοιτάξουμε μεμονωμένο. Αυτό έχει μια αποφασιστικής σημασίας συνέπεια για τη στάση των χημικών του μέλλοντος. Αντί δηλαδή να χρησιμοποιούν το μυαλό τους και την δημιουργικότητα τους για να ανακαλύπτουν συνεχώς καινούρια συνθετικά υλικά, πρέπει να χρησιμοποιήσουν στο μέλλον τα μέσα που διαθέτουν στο να μπορέσουν να επιλέξουν τις κατάλληλες φυσικές ουσίες και να τις εξευγενίσουν.

 Μια ακόμη ιδέα, η οποία ενδεχομένως σε μια πρώτη ματιά να θεωρηθεί ότι δεν ανήκει στη δική μας αρμοδιότητα, ωστόσο για σας που είστε ειδικοί στην οικοδόμηση, σίγουρα θα γίνει εύκολα κατανοητό. Είναι η ιδέα της αισθητικής. Αν κατάλαβα καλά την ομιλία του προηγούμενου ομιλητή, έλεγε ότι το τσιμέντο κάνει και τη ψυχή του ανθρώπου τσιμέντο. Έτσι, μεταφορικά θα μπορούσαμε να πούμε, η πετροχημεία κάνει ορυκτό τη ψυχή του ανθρώπου. Συγχωρήστε την υπερβολική οξύτητα στους χαρακτηρισμούς μου, αλλά για μένα τα πετροχημικά προϊόντα αποτελούν μια αισθητική καταστροφή. Αν πραγματικά κοιτάξετε ένα πετροχημικό εργοστάσιο, πιστεύω ότι κάθε άνθρωπος που έχει μια αισθητική αντίληψη, θα νοιώσει να προσβάλλεται. Φανταστείτε πως είστε ένα παιδί, φανταστείτε πως ένα παιδί αντιλαμβάνεται, πως το επηρεάζουν όλα αυτά που σημαίνει ένα πετροχημικό εργοστάσιο, είτε πρόκειται για τη μορφή του, είτε για τις μυρωδιές και για το θόρυβο, για τα απόβλητα ή για τη κατανάλωση και τη κατάχρηση της γης. Και όπως καταλαβαίνετε, δεν αλλάζει τίποτα όσον αφορά αυτή την αισθητική της καταστροφής με το να αλλάξουμε τις προσόψεις ενός τέτοιου εργοστασίου και να τις κάνουμε πχ. πράσινες. Αντιθέτως η χημεία των φυτών αποτελεί μια αισθητική απόλαυση. Ρωτήστε και πάλι ένα παιδί. Κάθε φυτό έχει μια τέλεια μορφή, αφήστε να επιδράσουν επάνω σας οι ευωδιές ενός τέτοιου φυτού και συγκρίνετε το μετά με ένα εργοστάσιο πετροχημείας. Αυτή την αισθητική ποιότητα των πρώτων υλών θα τη βρείτε και μέσα στο τελικό προϊόν, δηλαδή στα φυσικά χρώματα.

Φτάνω στο τέλος της ομιλίας μου, δεν θα ήθελα όμως να παραλείψω και να μην σας αναφέρω βασικές ιδέες που διέπουν τη φιλοσοφία μας, και είναι η κοινωνική και πολιτική ιδέα. Βλέπουμε, η εξέλιξη των προϊόντων στη βάση των φυτικών πρώτων υλών ότι έχει ένα παραλληλισμό με την εξέλιξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Και η πολιτική, η κοινωνική ιδέα, η οποία βρίσκεται πίσω από τη φιλοσοφία είτε της εξέλιξης προϊόντων που βασίζονται μόνο σε φυσικές πρώτες ύλες, είτε από τη σκοπιά των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, είναι η κατάργηση των εξαρτήσεων. Και οι δυο αυτές μορφές μειώνουν την εξάρτηση από συγκεκριμένες πηγές και μας καθιστούν λιγότερο ευάλωτους σε απειλές και εκβιασμούς.

Και μ’ αυτό έρχομαι στη τελευταία ιδέα, που βρίσκεται πίσω από τη παραγωγή των προϊόντων μας και μ’ αυτή την ιδέα επανέρχομαι στην Ελλάδα. Διότι γνωρίζουμε όλοι, ότι η Ελλάδα είναι ο τόπος της παιδείας και αν η παιδεία ξεκίνησε από την Ελλάδα τότε όλες αυτές οι ιδέες, η ιδέα της βιωσιμότητας, της αειφορίας, της διαφορετικότητας πρέπει να επανέλθουν, να ξαναγυρίσουν στη παιδεία. Και αυτή η παιδεία, η εκπαίδευση για μια Χημεία του μέλλοντος δεν πρέπει να ξεκινά στο πανεπιστήμιο, αλλά στο παιδικό σταθμό. Μέσα από αυτά που σας είπα, θα ήθελα να γίνει κατανοητό, ότι κάθε φυτό, σύμφωνα με την αντίληψή μας, έχει να μας διηγηθεί μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ιστορία. Αντιθέτως η ιστορία που έχει να διηγηθεί η πετροχημεία είναι μάλλον ανιαρή. Συνοψίζοντας λοιπόν, η ιδέα των φυσικών χρωμάτων είναι η ιδέα μιας κιβωτού του Νώε για τις ιδέες του μέλλοντος και για αυτό ίσως θα έπρεπε να συνειδητοποιήσουμε ότι η αειφόρος δόμηση, η βιώσιμη δόμηση δεν μπορεί να αρκεστεί μόνο σε τρόπους μείωσης της κατανάλωσης της ενέργειας. Αλλά εμπλέκει τις διαδικασίες, εμπλέκει τις ουσίες και τα υλικά, εμπλέκει τις μορφές. Αν αναρωτηθούμε με τι ασχολούνταν οι προ-σωκρατικοί φιλόσοφοι; Η απάντηση είναι: ακριβώς μ’ αυτό, με τις διαδικασίες, τις ουσίες, τις ύλες, τις μορφές. Και ας αναλογιστούμε γιατί αφήσαμε πίσω μας αυτά τα απλά διδάγματα;

Με μια τέτοια εκδήλωση όπως αυτή που διοργανώνετε εσείς σήμερα, έχετε βρει τον τρόπο για να ξαναγυρίσετε σ’ αυτά τα απλά διδάγματα, τον τρόπο σκέψης που μας κληροδότησε η αρχαία Ελλάδα. Και μπορώ νομίζω να κλείσω λέγοντας ότι η Ελλάδα είναι ο σωστός τόπος για μια νέα οικοδομική οικολογία.   Ευχαριστώ